Aytar Dergi

Bebeklerin uyumasına yardımcı olmak için söylenen türküye “Ninni” denilmektedir. Aynı zamanda ninniler, çocuğun uzun ömürlü olması, nasibinin bol olması, nazar ve hastalıklardan korunması, bebeğin ağlamaması, uslu olması, çabuk büyümesi, gelin ya da damat olması çocuğun gelecekte mutlu olması gibi dilekleri içeren doğaçlama söyleyişlerdir. Çocuğun uyumasının sağlanması ya da ağlamasının durması için, sade bir dille ve hece ölçüsüne göre ezgili olarak söylenen şiirlerdir. Söyleyeni belli olmayan bu ürünler dörtlüklerden ve nakarat bölümlerinden oluşur.

Anonim halk şiiri türlerinden biri olan ninniler, çocukları uyutmak, ağladıklarında susturmak, rahatlatmak için genellikle anneler tarafından söylenen ezgili sözlerdir. Bugüne kadar ninni türünü tanımlayan, biçim ve içerik özelliklerini ortaya koyan, sınıflandıran, örneklerini tanıtan pek çok çalışma yapılmıştır. Sözlü edebiyat türleri arasında yer alan ninni, bebekleri uyutmak için bir ezgi eşliğinde söylenen anonim halk şiirleri şeklinde tanımlanabilir. Her toplumun kültürel birikimini yansıtan ninnilerin temel amacı, bebeği oyalamak, huzursuz olduğu anlarda sakinleştirmek ve uykuya dalmasını kolaylaştırmaktır. Kültürümüzde ninnilerin önemli bir yeri vardır. Eskiden ninnilerin çocukları uyutmak için söylendiği sanılıyordu. Oysa yeni araştırmalar ninnilerin çocukları eğitmek için söylendiğini ortaya koymaktadır. Ninniler çocukların dil, zihinsel, duygusal, sosyal ve bedensel gelişimlerine önemli katkılar sağlamaktadır. Ninniler, çocuklar için gözleri kapatmadan önce dinlenilen ve öğrenilen bir sestir. Yavaş ilerleyen ritmi, tekrarlayan yapısı ve duygusal sözleriyle çocukta stresi azaltmakta ve uykuyu kolaylaştırmaktadır.

Ninni nereden geldi?

Ninni, Sümerlilerin en önemli tanrıçası İNANNA’nın bir diğer ismidir ancak Tanrıça İnanna ile Tanrıça Ninni’nin ayrı ayrı kişilikler olduğunu iddia eden batılı araştırmacılar da olmuştur.

Türk ninnileri üzerine ilk çalışmayı kim yapmıştır?

Tespit edebildiğimiz kadarıyla; Türk ninnileri üzerinde ilk çalışmayı Macar Türkolog İgnacz Kúnos yapmıştır. Kúnos’un derlemeleri, 1925 (1341) yılın-da Türk Ninnileri adı ile İstanbul’da yayımlanmış olup eserde 401 ninni bulunmaktadır.

Ninninin diğer adı nedir?

Ninni, Divanü Lügat-it Türk’de “balubalu” olarak adlandırılır.

İlk ninni örneği hangi eser?

Divan şiirindeki ilk ninni örneği olarak, Şeyh Gâlib’in Hüsn ü Aşk mesnevisindeki bir tardiyye örnek gösterilebilir.

Bebeğinizin Uykuya Dalmasına Yardımcı Olacak Ninniler

DANDİNİ DANDİNİ DASTANA

Dandini dandini dastana
Danalar girmiş bostana
Kov bostancı danayı
Yemesin lahanayı nenni
E… e…e…e…
Biner atın iyisine
Düşer yolun kıyısına
Haber verin dayısına
Şeker alsın kuzusuna nenni
E…e…e…e…

UYUSUN DA BÜYÜSÜN

Uyusun da büyüsün ninni
Tıpış tıpış yürüsün ninni
Dandini dandini danalı bebek
Elleri kolları kınalı bebek

Eee Eee Eeee Eee
Uyu yavrum ninni

Elleri kolları kınalı bebek
Dandini dandini danalı bebek
Elleri kolları kınalı bebek

Benim de yavrum cicili bebek
Uyusun da büyüsün ninni…

Dandini dandini dastana
Danalar girmiş bostana
Kov bostancı danayı
Yemesin lahanayı…

Lahanayı yemez kokunu yer
Benim de kuzum lokum yer
Uyusun da büyüsün ninni
Tıpış tıpış yürüsün ninni…

ÇAMLIBEL’DEN ÇIKTIM YAYAN

Çamlıbel’den çıktım yayan
Dayan ey dizlerim dayan
Kardaş atlı bacı yayan
Bebeğimin beşiği çamdan
Yuvarlandı düştü damdan
Bey babası gelir şamdan
Bebeğimin beşiği bakır
Yerinden kalkmıyor ağır
Ben sallarım takır takır
Nenni nenni, nenni nenni
Nenni nenni, nenni bebek oy

ATEM TUTAM BEN SENİ

Hop hopun olsun oğlum
Gül topun olsun oğlum
Sıralı kavak dibinde
Toyluğun olsun oğlum
Ev süpüre toz ede
Hamama gider naz ede
El ayağı kir içinde
Yıkamam diye naz ede
Atem tutem men seni
Şekere gatem men seni
Akşam baben gelende
Önüne atem men seni

BOL SOĞANLI BÖRÜLCE

Ninni de ninni ninnice
Bol soğanlı börülce
Yesin benim oğlum doyunca
Mini mini yavrum ninni
Dandini dandini dan ister
Bey babasından don ister
Basmadan beğenmez oğlum
Kadifeden don ister

E BEBEĞİM EE EE EE

Minik minik kolları,
Düşmüş iki yanına,
Başı düşmüş yastığa,
Uyuyor mışıl mışıl,
E bebeğim ee ee ee
E bebeğim ee ee ee

FIŞ FIŞ KAYIKÇI

Fış fış kayıkçı

Kayıkçının küreği

Tıp tıp atar yüreği

Akşama fincan böreği

Yavrum yesin büyüsün

Tıpış tıpış yürüsün

Fış fış kayıkçı

Kayıkçıya gidelim

Kayığına binelim

Denizlerde gezelim

Akşama eve gidelim

Balıkları yiyelim

Eee Eee Eee Eee

Pışş Pışş Pışş Pışş

UYU YAVRUM UYU

Uyu yavrum yine sabah oluyor

Uyumazsan güzel rengin soluyor

Babacığın gelmiş bize bakıyor

Uyu yavrum yine sabah oluyor

Eee Eee Eee

YUMURCAK

Asmaya kurdum salıncak

Eline de verdim oyuncak

Yine de uyumadı gitti

Şu küçücük yumurcak

ANNESİ ONU ÇOK SEVERMİŞ

Uykudan uyanmış

Gülermiş bakarmış

Annesi onu çok öpermiş severmiş

Okula gidermiş yazarmış çizermiş

Babası onu çok öpermiş severmiş

Annesi onu çok

Babası onu çok

Herkesler onu çok severmiş severmiş

Annesinin yavrusu

Kuzusu pamuğu

Annesi ninni söyler

Cankuşu dinlermiş

YAĞMUR YAĞAR SERPE SERPE

Yağmur yağar sere serpe

Kulağında elmas küpe

Uyuturum kızımı koka öpe

Eee Eee ninni

Ninni benim nazlı kızım sana ninni

Yağmur yağar lüle lüle

Oğlum gelir güle güle

Ter bıyığını sile sile

Eee Eee ninni

Ninni benim güzel oğlum sana ninni

NİNNİLERİN MERDANESİ

Ninnilerin merdanesi ninni

Annesinin bir tanesi

Mini mini kızım ninni

Benim güzel yavrum ninni

Ninni desem nihal olur ninni

Açar güller bahar olur

Kızım uyumazsa ne hal olur

Adı güzel yavrum ninni

Ninnilerin beni yakar ninni

Ağzın bal dudağın şeker

Yavrum misler gibi kokar

Benim güzel yavrum ninni

Dandini dandini dastana

Danalar girmiş bostana

Kov bostancı danayı

Yemesin lahanayı nenni

Eeee eee eee eee.

Biner atın iyisine

Düşer yolun kıyısına

Haber verin dayısına

Şeker alsın kuzusuna nenni

Eee eee eee eee.

HOŞ GELDİN GÜZEL BEBEK

Hoş geldin güzel bebek dünyamıza

Hoş gelin güzel bebek yolculuğumuza

Geldiğin yerdeki huzuru hep hatırla

Geldiğin yerde sen sevilensin hep hatırla

ANONİM NİNNİLER

1.

A kızım kimin kızısın!

Elmadan kırmızısın.

Baban anan beslemiş,

Ne güzelce kuzusun.

2.

Bahçelerde salıncak,

Eline verdim oyuncak,

Daha uyumadı yumurcak,

Ninni yavrum ninni.

3.

Bahçedeki nar mıdır,

Yanakları al mıdır?

Bebeklerin içinde,

Yavrum gibisi var mıdır?

Ninni yavrum ninni.

4.

Dandini dandini dan atmış,

Mevlam neler yaratmış!

Anası oğlunu beklerken,

Benzini de saratmış.

Uyu yavrum uyu,

Büyü yavrum büyü.

Dağların taşı yandı, ninni.

Bağrımın başı yandı, ninni.

Kınamayın komşular, ninni.

Ciğerimin başı yandı ninni.

5.

Akşam baban gelince

Hani yavrum deyince

Seni önüne koyunca

Öpüp garnı doyunca

Ninni yavrum ninni

Ninni ninni hu ninni

6.

Kovan kovan balın olsun

Bin çiçekli dalın olsun

Denizlerde salın olsun

Uyu ninni uyu ninni

7.

Al babası al babası

Yağlığımı sar babası

Oğlun mektebe hazırla

Kitap al da sal babası

Ferhat R. KİBAROĞLU