Endemik, Latince “endemos” kelimesinden dilimize geçen ve “yerli” anlamına gelen bir kelime. Endemik, bulunduğu bölgenin ekolojik şartları sebebiyle yalnızca belirli bölgede yaşayan ve yetişen, dünyanın başka yerinde yaşama ve yetişme ihtimali olmayan, yöreye özgü bitki türlerine verilen isimdir.

Türkiye’deki endemik bitkiler:

Kasnak Meşesi

Sığla Ağacı

İspir Meşesi

Datça Hurması

Kazdağı Göknarı

Anadolu Glayölü

Ters Lale

Antalya Çiğdemi

Zambakgiller

Kral Eğreltisi

Endemik türler, Türkiye’nin hemen hemen her bölgesine dağılıyor. Ancak, en fazla oranda görüldüğü bölgeler Akdeniz, Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Karadeniz bölgeleri. Endemik bitkilerilerin en çok yaşadığı şehir ise Antalya. Onu Mersin, Konya, Sivas, Kayseri ve Muğla izliyor.

Türkiye’de, yaklaşık 10.000 bitki türü yetişir. Bu bitki türlerinin yaklaşık 3.000’i ise Türkiye’ye endemiktir. Bu özelliği ile Türkiye, tüm Avrupa’dakinden daha fazla endemik bitki türüne sahiptir.

Genellikle tehlikede olan veya nadir bulunan türler olarak da dikkat çekiyorlar. Belirli bir bölgede endemik bitkilerin olması ise, o bölgenin ekosisteminin benzersizliğini ve endemik türlerin evrimsel süreçlerini yansıtıyor. Söz konusu olan bitkiler, yerel flora ve fauna için önemli bir habitat sağlıyor.

Dünyanın en değerli çiçeği: Centaurea Tchihatcheffii’dir. bir tek Ankara’da, Gölbaşı yakınlarındaki Hacı Hasan’da, küçücük bir tarlada bulunur. Mayıs’ta açar, Haziran’da kaybolur.

‘Dünyanın en pahalı bitkisi’ olarak bilinen ve kozmetik, ilaç, gıda gibi birçok alanda kullanılabilen safranın Türkiye’deki çeşidi, Eskişehir’deki Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünün çalışmaları sonucu dünyada bu alanda tescili sağlanan ilk alt tür oldu.

Türkiye’deki endemik bitkiler listesi

KAYNAK: VİKİPEDİ

Bunun sebepleri arasında Türkiye’nin Asya ve Avrupa arasındaki konumu, dağlık yapısı, üç iklimi birden barındırması ve sulak bir yerde bulunması sayılabilir.

1. Amaryllidaceae (Nergis Zambağı Familyası)

1.1. Galanthus (Kardelen)

1.1.1. Galanthus cilicicus, Mersin
1.1.2. Galanthus plicatus byzantinus, Bursa, İstanbul, Kırklareli
1.1.3. Galanthus trojanus, Balıkesir, Çanakkale

2. Asteraceae (Papatyagiller)

2.1. Achillea (Civanperçemi)

2.1.1. Achillea gypsicola, Çankırı, Çorum
2.1.2. Achillea ketenoglui, Ankara

2.2. Centaurea

2.2.1. Centaurea anthemifolia, Adana
2.2.2. Centaurea elazigense, Elazığ
2.2.3. Centaurea hermannii, İstanbul
2.2.4. Centaurea leptophylla, Artvin
2.2.5. Centaurea nivea, Eskişehir
2.2.6. Centaurea tchihatcheffii, Ankara
2.2.7. Psephellus aucherianus, Erzincan, Tunceli
2.2.8. Psephellus huber-morathii, Erzincan
2.2.9. Psephellus psephelloides, Erzincan
2.2.10. Rhaponticoides iconiensis, Konya
2.2.11. Rhaponticoides mykalae, Aydın, Isparta
2.2.12. Centaurea triumfettii, Kars

2.3. Inula

2.3.1. Inula aucherana

2.4. Scorzonera

2.4.1. Scorzonera hieraciifolia, Aksaray, Ankara, Konya

3. Betulaceae (Huşgiller)

3.1. Alnus

3.1.1. Alnus glutinosa antitaurica, Adana, Kahramanmaraş
3.1.2. Alnus glutinosa betuloides, Erzurum

3.2. Huş

3.2.1. Betula browiczana, Trabzon, Rize, Artvin

4. Brassicaceae (Turpgiller)

4.1. Alyssum

4.1.1. Alyssum artvinense, Artvin

4.2. Auberieta

4.2.1. Aubrieta olympica, Bursa

4.3. Matthiola

4.3.1. Matthiola montana, Bursa, Bolu, Rize, Artvin

5. Caryophyllales

5.1. Acantholimon

5.1.1. Acantholimon halophilum, Ankara, Konya, Aksaray

5.2. Saponaria

5.2.1. Saponaria halophila, Ankara, Konya, Aksaray

5.3. Dianthus

5.3.1. Dianthus artvinensis, Artvin, Bolu, Bursa
5.3.2. Dianthus leucophaeus, Bursa, Artvin
5.3.3. Dianthus recognitus, Bursa

5.4. Gypsophila

Gypsophila olympica, Bursa

5.5. Silene

5.5.1. Silene azirensis, Erzincan
5.5.2. Silene salsuginea, Ankara, Konya, Aksaray

6. Hypericaceae (Sarı kantarongiller)

6.1. Hypericum

6.1.1. Hypericum salsugineum, Aksaray, Ankara, Konya

7. Fabaceae (Baklagiller)

7.1. Thermopsis

7.1.1. Thermopsis turcica, Konya

8. Fagaceae

8.1. Quercus

8.1.1. Quercus macranthera syspirensis, Amasya, Ankara, Bolu, Çorum, Erzurum, Gümüşhane, Kastamonu, Sivas, Tunceli, Yozgat
8.1.2. Quercus petraea pinnatiloba
8.1.3. Quercus vulcanica, Afyon, Isparta, Konya, Kütahya

9. Iridaceae (Süsengiller)

9.1.Crocus

9.1.1. Crocus abantensis, Bolu
9.1.2. Crocus ancyrensis, Amasya, Ankara, Bolu, Çorum, Kastamonu, Kayseri, Kahramanmaraş, Samsun, Sivas, Yozgat
9.1.3. Crocus mathewii, Antalya, Denizli, Muğla
9.1.4. Crocus olivieri istanbulensis, İstanbul
9.1.5. Crocus × paulinae, Bolu
9.1.6. Crocus pestalozzae, İstanbul, Kırklareli, Tekirdağ
9.1.7. Crocus wattiorum, Antalya
9.1.8. Crocus gargaricus herbertii, Bursa