Aytar Dergi

ÜLGEN ADI VE ANLAMI
Eski Türk inancındaki kutsal varlıklardan Umay Ana’yı anlatmıştık. Bu seferki konumuz ise başka kutsal varlıklardan olan Ülgen Han.
Tengri inancına inanan topluluklardan Moğollarda Ülken (Ülgön) Han ve Ulgan Han, Sibirya kabileleri tarafından Bay Ulgan ve Ulgan, Altay’da Adakutay, Yakut’ta ise Ak Toyun adıyla anılmaktadır. Ülgen sözcüğü Kazak ve Kırgız lehçelerinde ”büyük” ve ”ulu” anlamlarına gelmekte olup geç dönemlerde ”bay ülgen” (ulu zengin) olarak da adlandırılmıştır.

ÜLGEN HAN’IN TENGRİ İNANCINDAKİ YERİ
Genel anlamda Ülgen Han iyiliği temsil etmektedir. Koruyuculuğu da bulunmaktadır. Bunlardan kaynaklı onun gücü ve otoritesi eski Türklerin yaşamına manevi ve felsefi boyutlarda derinlemesine işlenmiştir. Onunla ilişkilendirilen değerler toplumun dayanışma duygularını şekillendirmistir.
Tengri inancında dünyanın ve insanların yaratma biçimi Ülgenin vesilesiyle olmuştur. İnsanların ateş yakmasına vesile olan da O’dur.
İnsanlara adaletin ve doğruluğun sembolü olmuştur. Maneviyatta evrensel bir hakem kabul edilir. Bu sebeple geçmişte dürüstlük ve adalet kavramları onun ruhuyla birlikte daha değerli anlamlara sahip olmuştur.

Göğün 17. katında oturduğu düşünülmektedir. Hava durumu, verimliliği ve doğurganlığı temsil eder.
Kayra Han’ın (ileride değineceğiz) oğludur. Altın Dağ’da, altın kapısı olan altın bir sarayda yaşayıp altın bir taht üzerinde oturmaktadır. Kayra Han’dan sonra ikinci derecede öneme sahiptir.

Kendisinin yedi oğlu ve yedi kızı vardır. Gökçe (mavi) renk ile simgelenmektedir. Gezegen olarak simgesi ise Jüpiter’dir.
Üç, altı, dokuz ya da 12 yılda bir görkemli törenler yapılarak kendisine beyaz kısrak kurban edilir. Bu kurban Ülgen Han’ın gücünü ve değerini vurgular. Ayrıca törenlere halkın tüm kesimleri katılır ve bu sayede toplum dayanışması daha çok pekişir.

ÜLGEN