Aytar Dergi

TİMUR SATRANCI NEDİR?

    Emir Timur, stratejiyi ve zekayı temel alan satrancı nerede olursa olsun oynamayı çok sevmektedir. Hatta, rivayete göre oğluyla satranç oynadığı sırada onun şahını ve kalesini atıyla aynı anda tehdit ederken oğlu o anda “Şahruh!” diye yükselmiştir. Ruh Farsça’da kale anlamına gelmekte olup, oğlunun adı da o olaydan sonra Şahruh olarak kalmıştır.

    Kendisini yenecek rakip bulamayan Emir Timur, oyunu daha da zorlaştırmak amacıyla yenilikler ekler. Hepimizin bildiği satranç 64 kareden oluşurken Timur Satrancı 10×11 düzeninde 110 kareden oluşur. Her iki oyuncunun diziliminde yukarıdaki resimde görüldüğü üzere birer tane de Saray adı bilinen karelerle birlikte toplamda 112 karedir.

    Dizilimi:

    a1’den k1’e sırasıyla: Fil, Boşluk, Deve, Boşluk, Mancınık, Boşluk, Mancınık, Boşluk, Deve, Boşluk, Fil.

    a2’den k2’ye sırasıyla: Kale, At, Debabbe, Zürafa, Bakan, Şah, Vezir, Zürafa, Debbabe, At, Kale.

    a3’ten k3’e sırasıyla: Piyonların Piyonu, Mancınığın Piyonu, Devenin Piyonu, Filin Piyonu, Bakanın Piyonu, Şahın Piyonu, Vezirin Piyonu, Zürafanın Piyonu, Debbabenin Piyonu, Atın Piyonu, Kalenin Piyonu.

     Hareketler:

Şah: Her yöne bir kare hareket eder.

 Vezir: Bir kare olmak üzere sağa sola ileriye ve geriye hareket eder.

    Debbabe: En az iki kare ilerlemesi ileri, geri veya çapraz hareket eder. Önündeki taşın üzerinden atlayamaz.

    Kale: Sağa, sola, ileriye ve geriye önünde engel olmadığı sürece bütün karelere gidebilir.

 Fil: Çapraz ve iki kare hareket eder. Önündeki taşın üzerinden atlayabilmektedir.

Bakan: Çapraz olmak kaydıyla bir kare hareket edebilir.

    Zürafa: Çapraz 1 kare ilerlediken sonra en az 3 kare düz bir şekilde ilerler. Önündeki taşın üzerinden atlayamaz.

    At: Çapraz 1 kare ilerlediken sonra 2 kare düz bir şekilde ilerler. Önündeki taşın üzerinden atlayabilir.

Deve: Çapraz bir şekilde 1 kare ilerledikten sonra 2 kare düz bir şekilde ilerler.

 Mancınık: 2 kare olacak şekilde düz ilerler. Önündeki taşın üzerinden atlayabilir.

    Piyon: Yalnızca bir kare ileri gidebilir. Bununla beraber her bir taşın kendine ait bir piyonu da bulunmaktadır. Piyonların Piyonu ve Şahın Piyonu dışındaki piyonlar rakibin tarafına ulaştıklarında, hangi taşın piyonu iseler, o taş geri alınır.

    Özellikler:

    Şah kenara sıkışıp mat olmasa da oyunuz kazanabilirsiniz. Mat olması, yani beraberlik olması için, her iki köşede yer alan karelere, şahın götürülmesi gerekir. Ancak rakip köşedeki kareler olması gerekir.

    Şahın Piyonu ileriye ulaşırsa, o halde Prens adı verilen bir taş alınır. Bu taş Şah gibi hareket eder. Mat etmek için, birini normal taş gibi yiyip, diğerini mat etmek gerekir.

Piyonların Piyonu ileriye ulaştığında ise, rakip onu yiyemez. Piyon iki taşı birden rahatsız ederse, o halde birini yiyebilir.

Emir Timur’un döneminde (1370-1405) Timurlu Devleti sınırları.

    Timur Satrancı bizde her ne kadar eskide ve bilinmez olarak gözükse de günümüzde oynanan satranca göre daha çeşitli olmasıyla diğer ülkelerde ön plana çıkabilmektedir. Tarihimizdeki karakterin hiçbir savaşı kaybetmeyip, binlerce kilometre yolculuklarda onlarca ülkeyle ilişki içinde bulunurken aynı zamanda bu tarihsel oyunu daha kaliteli hale getirmiş olması da değerini arttırmaktadır.

ÜLGEN