Tarihin başlangıcından bu yana dünyada büyük salgınlar gelmiş, milyonlarca insanın yaşamının yitirilmesine yol açmıştır. Tarihsel anlamda direkt görüntülere sahip olamadığımız için bazılarının yalnızca isimlerini bilmekte olduğumuz bu salgınlarda insanlar korkunç görüntülere kavuşacak kadar ızdıraplar çekmiştir. Bu salgınların 15. yüzyıldan sonra yaşanılanlar arasında büyük yankı uyandırmış olanları aşağıya kronolojik olarak sıralıyorum.
Cocoliztli Salgınları
16. yüzyılda “Yeni İspanya” adı verilen ve bugünkü adıyla Meksika olan bölgede görülen birkaç farklı hastalığın aynı dönemde oluşmasıyla yaşanmış salgın felaketlerine “cocoliztli salgınları” adı verilmiştir.
Balıklarda bulunan salmonella bakterisi kaynaklı olduğu düşünülen bu salgınlarda 1520-1576 yılları arasında 15 milyona yakın insan ölmüştür.
Kolera salgınları
Koleranın başlıca sebebi içme sularının kirlenmesidir. Uygarlık tarihimizde 7 büyük kolera salgını yaşanmıştır. Bunlar arasındaki en ölümcül olanı 1852-1860 tarihleri arasında yaşanandır.
19. yüzyılda kolera salgını Hindistan’dan Afganistan’a ve oradan da Rusya’ya yayılmıştır. Rusya’da 1 milyon insanın ölümüne yol açmıştır. Rusya’dan Avrupa’ya ve Afrika’ya dağılan salgın son olarak da Amerika’ya ulaşmıştır.
Üçüncü Veba Salgını
1855-1859 yılları arasında Çin’de başlayarak dünyaya yayılan ve sadece Çin’de ve Hindistan’da bile 12 Milyon insanın ölümüne neden olan bu salgına Jüstinyen Vebası ve Avrupa’nın Kara Vebası ardından “Üçüncü Veba” Denildi. Etkisi 100 yıl süren bu salgın Amerika kıtasına uzak doğudan gelen farelerle taşındı.
I. Dünya Savaşı Sırasındaki Tifüs Salgını
1914-1918 yılları arasındaki I. Dünya Savaşı yıllarında Tifüs Salgını nedeniyle Osmanlı Ordusunda binlerce subay ve asker yaşamını yitirdi.
Avrupa ve Asya’da 25 milyon kişi hastalandı ve özellikle Sovyetler Birliği ülkelerinde 3 milyona yakın insan Tifüs nedeniyle öldü.
1916-18 İspanyol Gribi Salgını
I. Dünya Savaşı ve sonrasında 500 milyondan fazla insana bulaşan İspanyol Gribi (H1N1 İnfluenza Virüsü) neden olduğu yüksek ateş ile dünya genelinde 50 ile 100 milyon insanın arasında ölüme yol açmıştır. Bu sayı I. ve II. Dünya savaşlarında ölen insan sayısından daha fazladır.
İstanbul’un işgal edildiği yıllarda da ilde etkili olan bu salgın hastalığa Türkler, çok ateşli 3 gün sürdüğü için “3 gün humması” diyorlardı. Atatürk de 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmadan önce bu hastalığa yakalanmıştı.
1957 Asya Gribi salgını
ördeklerde mutasyona uğrayarak insana geçen bir hastalık olduğu düşünülen İnfluenza-A olarak geçen virüs Çin’de başlamıştı. 4 milyona yakın insan can kaybına uğramıştır. Aşı ile hastalığın önüne geçilmiştir.
HIV (AIDS) Virüsü Salgını
AIDS, 1980’lerin başında Orta ve Güney Afrika’da ortaya çıkmıştır. Bilinen ilk AIDS vakaları ise 1981 yılında ABD’nin New York ve Kaliforniya vilayetlerinde görülmüştür.
İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü’nün (HIV) yol açtığı Edinimsel Bağışıklık Eksikliği Sendromu (AIDS) son 30 yılda 36 milyon insanı öldürmüştür.
Virüsün halen kesin tedavisi bulunmamaktadır. Sadece önlem almak ve hastalığa yakalandıktan sonra ömür boyu ilaç tedavisi almak gerekiyor.
ÜLGEN
Bir yanıt yazın