Bakara Suresi – 183-184 . Ayet
﴾183-184﴿
Ey iman edenler! Sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi sakınasınız diye sizin üzerinize de sayılı günlerde oruç yazıldı. İçinizden hasta veya yolcu olan, başka günlerden sayısınca tutar. Orucu tutmakta zorlananlar için bir yoksulun (günlük) yiyeceği kadar fidye yeterlidir. Bir iyiliği mecbur olmadan yapan için bu (yaptığı) iyidir. Ama orucu tutmanız -bilirseniz- sizin için daha hayırlıdır.
Müslümanlara oruç, hicretin 2. yılında (miladi 624) farz kılındı. Orucun farz kılındığını bildiren ayetlerin hemen ardından, Ramazan’ın “Kur’an’ın indirildiği ay” olduğu belirtilir ve bu aya ulaşanların oruç tutması emredilir.
Oruç, müslüman insanların yıl içinde 1 ay boyunca imsak vaktinden iftara kadar gün boyu yemekten ve içmekten uzak durduğu dini bir ibadettir. Aynı zamanda islam’ın şartlarından biri olarak kabul edilen oruç ibadeti, oruç tutmanın kriterlerini karşılayan kişiler tarafından yapılması farz olan bir ibadettir. Oruç ibadetinin temel hedefi insanları takvaya eriştirmektir. Bu bizzat Kur’an-ı Kerim’de, “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı…” (Bakara, 2/183) şeklinde ifade edilmektedir. Oruç ibadeti İslam’ın beş temel esasından biridir. Oruç; Allah’ın rızasını kazanmak için ibadet maksadıyla gün boyu yemekten, içmekten, nefsi arzulardan uzak durmak suretiyle yerine getirilen bir ibadettir.
BAŞKA DİN VE İNANÇLARDA ORUÇ
Oruç; ilkel kabilelerde, kadim kültür ve beşeri dinlerde olduğu gibi; aslı vahye dayanan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam gibi dinlerde çeşitli şekillerde mevcuttur. Orucun Hinduizm, Brahmanizm, Budizm, Janizm, Maniheizm, eski Yunan ve Kelt dinleri gibi dinlerde de değişik şekil ve miktarlarda tutulduğu ifade edilmiştir.
Katolik ve Ortodoks Kiliseleri’nde hem bireysel hem de cemaat olarak uygulamalar yapılmaktadır ve katı oruç kuralları artık uygulanmamaktadır. Oruç artık esas olarak gönüllülük esasına dayalı olarak anlaşılmaktadır. Niyet esastır. Bu bir adak, kendi başına yaşayan bir fedakarlık unsurdur.
İncil’de oruç ve duanın önemine vurgu yapan çok sayıda bölüm vardır, bunlardan bazıları şunlardır: Matta 6:16-18: İsa içtenlikle ve alçakgönüllülükle oruç tutmayı öğretiyor. Yoel 2:12: Peygamber Yoel, tövbeyi göstermenin bir yolu olarak oruç tutmayı, ağlamayı ve yas tutmayı teşvik eder.
Yahudilik’te en çok bilinen oruç, Kefaret Günü anlamına gelen Yom Kippur’da tutulur. Bu, Tevrat’ta adı geçen tek oruçtur. Yom Kippur, tam bir oruçtur yani gün batımından ertesi gün karanlık çökene kadar tutulur. Başka bir tam oruç ise 9 Av’dır.
Çinliler ayrıca, büyük bayram günleri ile kötülüklerin arttığı dönemlerde de, kendilerini korumak için oruç tutarlar. Brahmanizm’de oruç: Güney Asya Hint dinlerinden Brahmanizm’de her ayın 12 ve 13’üncü günlerinde oruç tutmak gelenektir.
Ninova orucu üç gün süren büyük süryani orucu. rivayete göre yunus peygamber’in büyük balığın karnında geçirdiği üç günü ve ardından ninevelilerin orucunu ve tövbesini anmak için tutulur. israil’in tanrısından korkan ninovalılar’ın tövbe için tuttuğu oruç. Eski kilise takvimini kullanan Süryani Ortodokslar; her yıl bahar aylarında Paskalya yortusunda 50 gün boyunca oruç tutarlar. Oruçları her gün akşam namazına kadar sürer, daha sonra da perhiz ile sürdürürler.
Noel orucu 15 Kasım’da Ortodoks geleneğinde en uzun ikinci oruç olan ve İsa Mesih’in doğumuna hazırlık niteliğinde olan Noel orucu başlıyor. 40 gün sürmesine rağmen Noel orucunun, Paskalya ve Meryem Ana’nın göğe kabulü gibi yortulardan önce tutulan oruçlarda olduğu gibi katı kuralları yoktur.
Ferhat R. KİBAROĞLU
Bir yanıt yazın