DANDANAKAN SAVAŞI’NIN BAŞLANGICI
Kışı Nişabur’da geçiren Gazneli hükümdarı Sultan Mesud, Selçuklular’a kesin bir darbe indirip onları Horasan’dan atmak veya kendilerine tabi duruma getirmekte kararlı idi. Bunu gerçekleştirmek için Nişabur’dan 100.000 kişilik bir ordu ile Serahs yönünde harekete geçti. Selçuklu reisleri de derhal toplanıp durumu müzakere ettiler. Çoğunluk bu ciddi tehlike karşısında Batı iran’a çekilme fikrindeydi. Ancak Çağrı Bey bu defa da çekilme fikrine şiddetle karşı çıktı ve hareket kabiliyeti fazla olmayan yorgun Gazneli ordusunu rahatlıkla mağlup edebileceklerini söyleyerek onları ikna etti. Bunun üzerine Serahs’tan hareket eden Selçuklu ordusunun öncüleri, Merv yönünde ilerlemekte olan Gazneli ordusuna saldırmaya başladılar; esas ordu ise taktik gereği çöl yönüne doğru çekilmekteydi.
Selçuklu ordusuna bağlı bazı birlikler ise Gazneli ordusunun yolu üzerindeki bütün su kuyularını tahrip edip kapatıyordu. Böylece kalabalık Gazneli ordusunu susuz bırakma planlarını tam bir başarıyla gerçekleştirdiler. Nitekim su ihtiyacını gidermek için Merv yakınlarındaki suları bol olan Dandanakan’a doğru yön değiştirip ilerleyen Gazneli ordusu, susuzluk ve yorgunluktan perişan bir vaziyete düşmüştü; ayrıca artan Selçuklu saldırıları da onlara ağır kayıplar verdiriyordu. Bu durum karşısında Sultan Mesud ümitsizliğe kapıldı.
Ordusunda disiplin bozulmaya ve kendisiyle ordu kumandanları arasında fikir ayrılıkları görülmeye başladı. Gazneli ordusunu kötü duruma düşürmeyi başaran Selçuklu başbuğları, Dandanakan Kalesi önlerinde onlarla kesin sonuçlu bir meydan savaşı yapmaya karar verip derhal harekete geçtiler. Burada üç gün devam eden ve 23 Mayıs 1040 günü sona eren savaşta birlikten mahrum, aç, susuz ve yorgun Gazneli ordusu, özellikle savaş tekniğini çok iyi bilen Çağrı Bey’in mahirane taktik ve saldırıları karşısında kesin bir yenilgiye uğratıldı.
Sultan Mesud kahramanca çarpışmış, ancak etrafının sarıldığını görünce 100 atlı ile savaş meydanından güçlükle kaçıp canını kurtarabilmişti. Diğer Gazneli kumandanları da aynı şekilde ordu saflarını terkedip kaçmışlardı. Savaştan sonra Selçuklular pek çok ganimet ele geçirdiler. Bunların büyük bir kısmı savaşa katılan askerlere dağıtıldı. Selçuklular, Karahanlı ve Gazneliler’le yaptıkları uzun ve çetin mücadelelerin doruk noktasını teşkil eden Dandanakan zaferinden sonra Büyük Selçuklu Devleti’ni kurdular. Savaşın son günü Selçuklu beyleri yaptıkları toplantıda Tuğrul Bey’i yeni devletin ilk sultanı ilan ettiler ve civardaki hükümdarlara fetihnameler göndererek zaferlerini bildirdiler. Dandanakan zaferi, Türk- İslam ve dünya tarihi açısından çok önemli sonuçlar doğurmuştur. Selçuklular Horasan’da bir devlet kurduktan sonra bütün Sünni- islam aleminin maddi kuvvet ve kudretinin mümessili olarak her türlü iç ve dış tehlikelere karşı müslümanları koruma görevini üstlenmişlerdir.
ÜLGEN
Bir yanıt yazın